Pamiątką po średniowiecznej przeszłości Olkusza jest zrekonstruowana średniowieczna baszta z fragmentem murów obronnych i fosy. Olkusz był bogatym, górniczym miastem, stąd mieszczanie musieli być przygotowani do odparcia ataku. Początkowo miasta broniły wały ziemne. Dopiero za czasów króla Kazimierza Wielkiego Olkusz został otoczony kamiennym murem i fosą. Mur miejski, o prawie dwumetrowej grubości miał ponad 1100 metrów długości i 9 metrów wysokości. Broniło go 15 baszt zbudowanych na planie prostokąta. Do miasta można było wjechać przez dwie główne bramy; Krakowską i Sławkowską. Ponoć była też brama Wolbromska. Z czasem, dla wygody mieszkańców wybijano w murze tzw. furty, czyli niewielkie przejścia. Z czasem mury obronne przestały spełniać swoją rolę i na początku XIX wieku zostały rozebrane.
Przed laty grupa miłośników historii Olkusza podjęła się rekonstrukcji fragmentu muru i baszty na oryginalnych fundamentach. Trwające kilkanaście lat prace zakończyły się w 1986 roku. Baszta i mur są odbudowane z dwóch rodzajów kamienia. Fragmenty z czerwonego piaskowca pokazują wygląd obwarowań w XIV wieku. Wtedy baszta była otwarta od strony miasta, wznosiła się na wysokość muru i była zwieńczona, podobnie, jak mur blankowanym krenelażem. Część wybudowana z białego wapienia, pokazuje stan z XV wieku, kiedy nadbudowano i zadaszono basztę. We wnętrzu baszty, gdzie znajduje się popularna kawiarnia, można zobaczyć oryginalne fragmenty muru pochodzące z XIV wieku.