Twórcą i wieloletnim kustoszem tego, założonego w 1978 roku muzeum był Stefan Ząbczyński (1912 - 2002), długoletni prezes olkuskiej Ochotniczej Straży Pożarnej i Honorowy Obywatel Olkusza. To dzięki jego kolekcjonerskiej pasji możemy dziś oglądać bogate i unikatowe w swoim rodzaju zbiory sprzętu strażackiego, samochodów, konnych sikawek, hełmów, pasów, toporów i mundurów strażackich z XIX i XX wieku. Jednym z najcenniejszych eksponatów jest XVII-wieczny dzwon, który wcześniej znajdował się w kościele przy klasztorze augustianów. W zbiorach muzeum są także dokumenty i fotografie, sztandary, medale i odznaczenia oraz stare monety. Szczególny charakter ma ekspozycja poświęcona walce o wolność Polski. Można tu zobaczyć mundury, broń, zdjęcia, dokumenty i osobiste pamiątki.
Godziny otwarcia: poniedziałek - piątek : 8:00 - 16:00, sobota, niedziela: rezerwacja telefoniczna dla grup powyżej 10 osób. Bilety; dobrowolna opłata na rzecz muzeum.